Het Vlaamse 'SolidLab' wil mensen weer baas maken over het internet

Alles wat we online doen en laten wordt door de grote bedrijven uit Silicon Valley gevolgd en opgeslagen. Zowat alle apps op onze smartphone verwerken onze data en wij als gebruiker verliezen doorgaans de controle erover. Hetzelfde als je je computer aanzet en begint te surfen. We zijn het zo gewoon.

Enter ‘Solid’. Solid is de technologie waar de uitvinder van het wereldwijde web, sir Tim Berners-Lee, al een tijdje aan werkt, samen met de Gentse prof Ruben Verborgh (imec/UGent). Solid moet het hele systeem van hoe we vandaag informatie delen via het internet mee veranderen.

Het idee is eenvoudig: koppel apps en data los van elkaar en laat mensen beslissen aan wie ze hun data geven.

“Wat Facebook, Google & co doen is oppervlakkige data verzamelen om aan te bieden aan adverteerders”, zegt professor Ruben Verborgh.”Daarnaast produceren wij als mensen zoveel andere data, zoals onze persoonlijke of medische gegevens. En daarover willen we mensen controle geven. Mensen moeten kunnen bepalen aan welke bedrijven, diensten of andere mensen ze hun gegevens doorspelen. Die technologie ontwikkelt de Solid-community.”

En daarom slaan dus de UGent, de VUB en de KU Leuven de handen in elkaar om onder de naam ‘SolidLab Vlaanderen’ verder onderzoek te doen naar hoe Solid in de praktijk zal werken. Het mag geen theoretisch concept blijven. Naast technologisch onderzoek moeten de onderzoekers ook in kaart brengen of we met z'n allen klaar zijn voor deze nieuwe ontwikkelingen. De digitale kloof is voor veel mensen geen abstract begrip.

In dit fragment uit de documentairereeks ‘Privacy & Ik’ legt Ruben Verborgh uit hoe Solid in de praktijk kan werken.

Aan Solid wordt al jaren stap voor stap gewerkt. Maar in tijden van corona en de daarbij horende privacydiscussies en de toenemende massasurveillance, is er misschien wel een momentum voor een technologie als die van Solid.

“We denken inderdaad al lang na over een nieuwe technologie als Solid. Dat is ook onze rol als onderzoekers. Maar nu is het tijd voor de korte termijn aanpak. Solid was tot nu een technisch verhaal. Nu moeten we kijken hoe we het concreet maken en hoe we mensen meenemen in dit verhaal. Eén team dekt de lading niet meer’, zegt Verborgh.

“Een heel goed voorbeeld van wat we willen doen is ‘mydigitalmove’, mijn digitale verhuizing”, vult Piet Demeester (imec/Uent) aan. Hij is het hoofd van het toekomstige Solidlab. “Wie vandaag verhuist, moet enorm veel data aan heel veel mensen doorgeven. Dat is zeer inefficiënt. Als je persoonlijke data op zo een ‘Solidpod’ of in een 'datakluis' staan, kan je dat eenvoudig delen met je contacten, met de bank of de warenhuizen waar je klant bent.”

Of neem de gezondheidszorg, zeker nu met covid. Er zijn heel veel apps die we moeten gebruiken. Zo zijn er de gezondheidsplatformen Cozo of Helena, sites als Qvax en Bruvax, en nog vele anderen… allemaal apps waarin data zitten over ‘mijn gezondheid'. Waarom zit dat niet in mijn datapod? Samen met alle gegevens die we verzamelen via onze sporthorloges bijvoorbeeld. En die we ook beschikbaar kunnen maken voor gezondheidszorg. Met deze voorbeelden moeten we de nieuwe technologie introduceren. Als we het dagelijkse leven van mensen kunnen vereenvoudigen, kunnen we hen ook warm maken voor een fundamentele verschuiving in de hele data-economie.”

Kijk hieronder naar een video over de technische werking van Solid.

Die fundamentele verschuiving in de data-economie is een uitgesproken ambitie van SolidLab. Uit de meest recente ‘Digimeter’ van het onderzoekscentrum imec, dat trends rond media en technologie in kaart brengt, blijkt dat bijna 7 op de 10 Vlamingen zich stoort aan het gebrek aan transparantie bij bedrijven die data over hen verzamelen. En de helft van de Vlamingen is bezorgd dat die gegevens niet veilig worden opgeslagen.

“Het is erop of eronder”, vult Demeester aan. “Het is het juiste moment om naar de volgende fase te gaan. De komende vier jaar moeten we tonen dat Solid kan doorbreken. We zullen zien in welke vorm en via welke applicaties. Bij de Vlaamse overheid gelooft men erin. We moeten Vlaanderen daarin ook verder op de kaart zetten en bovendien willen we in Europa daar ook een leidinggevende rol in spelen. Als we binnen vier jaar nog even ver staan als vandaag, dan mag je zeggen dat we er niet in geslaagd zijn om Solid tastbaar te maken.”

De Vlaamse overheid komt binnenkort met het Vlaamse Datanutsbedrijf. Die instelling moet mee de veilige uitwisseling van data van mensen met de overheid en bedrijven bewaken. De Solid-technologie zal daar een sleutelrol in spelen.

“Vlaanderen zit in een concurrentieel minder goede positie omdat het geen dataverzamelaar is. En dat hoeft nu ook niet meer door deze technologie. Want zo kan Vlaanderen toch innovatie stimuleren zonder overal data te oogsten. Dat is voor mij cruciaal in dit verhaal. Dit is veel meer dan een oefening in efficiëntie”, aldus Verborgh.